...........БЯСАЛГАЛ..........

Манай эриний 1300 оноос eмнe бурхан Буддагийн сургаалууд нэгтгэсэн цогц хэлбэрээр байгаагvй байна. Анхан Тeвдийн лам Бутон Ринчен Друп Бурхан багшийн сургааль судар номуудыг цуглуулж самгарди хятад хэлнээс хeрвvvлэн 20 жилийн нvсэр их хeдeлмeрийн vрээр нэгтгэж бичсэн юм байна. Энэ анхны Ганжуур нь нийтдээ мянга илvv судар сургаалийг багтаасан 112 боть ном болсон бeгeeд vvнийг гараар хуулж 3 хувь бvтээсэн байна. Хэдийгээр энэ анхны хувиас эх аван модон бар сийлбэрлэж олон хувиар барлаж байсан ч уг модон барыг алдаатай сийлсэн байсан байна. Он цагийн урсгалд уг анхны 3 хувиас хоёр нь vрэгдэж сvvлчийн ганц хувь нь хадгалагдаж vлдсэн байсан хэдий ч 1650 онд нэгдvгээр Ванчин богд манай монголын лам Занабазарт сvvлийн ганц хувийг eгсeн байна. Одоо дэлхийд байгаа ганц хувь Ганжуур маань манай улсын тeв номын санд хадгалагдаж байдаг юм байна .

Манай өвөг дээдэс маань Ганжуур Данжуураа уншиж мэддэг vр ач нартаа ярьж өгдөг байсан байна. Манай Удирдлагын Хeгжлийн Институтэд бидний Жагаа гэж дууддаг миний хайрлан хvндэлж явдаг багшийн нэгэн Жаргалсайхан багш маань бидэнд Хувь хvний маркетинг гэж хичээл ордог байлаа. Багш маань тэр хичээлийг монгол ухаантайгаа холбож байгаад л сонирхолтой сайхнаар заадаг байв. Эмээ нь багад нь тvvнд Ганжуураас уншсан vлгэрvvдээс ярьж өгдөг байсныг нь бид дуулангуутаа багшийгаа шалан байж яриулсан нэгэн vлгэрийг та нарт сонордуулъя.

Эртээ урьдын цагт ганц хvvтэй нэгэн хаан байж гэнээ. Эрх танхи өссөн хvv нь амьдрал мэдэхгvй баахан мулгуудуу байсан юмсанжээ. Нэгэнт хvvтэйгээ насан туршид нь хамт амьдрахгvйгээс хойш хvvгээ насанд хvрэнгvvт нь биеииг нь даалгаж амьдрал vзvvлэхээр шийдэн хэсэг мал тасдаж өгөөд аав ээж нь буруу харан уйлж зeв харан инээсээр хvvгээ алсын замд vдэж гэнээ.

Хvv малаа туун явсаар ихэд ядарч нэгэн довцог дээр амраад сууж байтал тэртээ уулсын хормойгоос тоос татуулсаар хэсэг морьтон айсуй харагджээ. Удаж төдсөн ч vгvй таван цагаан морьтой буурал өвгөд дөрөө харшуулан бууж ирээд хvvтэй золгоод асууж байна гэнэ. За нvvрэндээ галтай нvдэндээ цогтой хvvгийн нэрийг хэн гэдэг. Хэт нутаг хаана. Хэрэг зориг юунд. Хаанаас хаа хvрч явна даа гээд л асуужээ. Хvv намайг Жамц гэдээг гээд амьдрал vзэхээр явж байгаагаа хэлж гэнэ. За тэгээд Жамц хvv цаашид яаж амьдаръя гэж бодож байна даа гэхээр нь амьдарна болгоно л гээд бодож байна гээд инээжээ. Өвгөд ч мeд явахаар болж хvvгээс хvсэх зvйл юу байна гэхэд нь хvv ихэд өлсөж байгаагаа хэлжээ. Ийм олон мал хариулж байж нэгийг нь гаргаад идэхгvй яагаав гэж гайхацгааж гэнэ. Хvv эднийг муулна гэхээс eрeвдeeд байгаагаа хэлжээ. Өвгөд хvvд богцноосоо хvнс гаргаж өгөөд энvvхэн толгой тойроод айл байгааг хэлж өгөөд хvvд чи сайхан амьдрах юм байнаа хожим хэзээ нэгэн цагт уйдаж бидэнтэй уулзмаар санагдвал энэ л болзоот газраа эргэж ирээрэй гэж захиад ирсэн шигээ л тоос манаргасаар далд оров гэнэ.

Ингээд хvv цааш малаа туун явсаар vнэхээр л өвгөдийн хэлснээр нэгэн айлын бараа харж яваад очтол гурван охинтой эмгэн өвгөнийд буужээ. Хvv тэднийд өнжин хонон сайхан амраад явах гэснээ хvч бvл муу тэдэнд хvнд хvчир ажилд нь туслан хэсэг байя гэж боджээ. Тэгээд тэндээ байсаар тэдний дунд охинтой нь ханилан сууж, араараа дvvрэн адуун сvрэгтэй хот дvvрэн хонь малтай өнөр өтгөн айл болж, идэж уухаар элбэг дэлбэг өмсөх зvvхээр дутах зvйлгvй амар сайхан амьдарч байв.

Гэтэл Жамц хvvд сvvлийн vед юм бvхэн сонирхолгvй нэг л уйтгартай байх болж гэнэ. Тэгээд нөгөө өвгөдийг гэнэт санаад уулзахаар шийдэж болзоот газраа очоод урьдын адил хvлээн суув. Удаж төдсөн ч vгvй өнөөх өвгөд тоос манаргасаар хvрч ирээд мэнд усаа мэдэлцээд За Жамц хvv амьдрал сайн уу гэхэд яахав дээ гэлдэр ч л явна гэж гэнэ. Тэгээд цаашдаа яая гэж бодож байна даа гэхээр нь яах юу байхав vхэх л байлгvй гэж гэнээ. Өвгөд юу ч хэлэлгvй хvvг харж байснаа орхиод явчихаж гэнээ. Vнэхээр маргааш өглөө нь Жамц хvvг гэрийнхээ гадаа жалганд vхсэн байхыг олжээ.

Энэ цагаас хойш монголчууд гэрээ жалганы хажууд барихаа болисон юм гэнээ. Энэ vлгэрт гардаг таван өвгөн нь Жамц хvvгийн заяаны таван тэнгэр нь байсан юмсанжээ. Хvv заяаны тэнгэрээ муу амлаж гомдоосноос болж заяаны тэнгэр нь хаясан учраас vхсэн юм байж. Энэ цагаас хойш манай өвгөд хөгшид маань vр ач нартаа Амны бэлгээс ашдын бэлэг гэж ер муу амлахгvй байхыг, мeн Эзэн хичээвэл заяа хичээдэг гэж зааж сургадаг болсон нь ийм учир жанцантай юм гэнээ.

Орчин vеийн шинжлэх ухаанд хувь хvн vндсэн гурван чанарыг агуулж баймааж нь амжилтанд хvрдэг гэж бvр нарийвчлан заасан байдаг нь манай эртний энэхvv сударт аль хэдийн энэхvv богино vлгэрийн аргаар бичигдсэн байгаа нь энэ. Жамц хvvд vндсэн гурван чанар болох нуруу тэгш, нvvрийн баясал, төрөвч энэрэнгvй сэтгэл энэ бvхэн бvрдсэн байснаас заяаны тэнгэр тэтгэж хичнээн мулгуу ч амжилтанд хvрч сайхан амьдарч чадсан юм байна.

Ингээд эцэг өвгөдөөс уламжилсан энэ сайхан эрдэм ухааныг дээдлэн судалбал орчин vед батлагдаад судлагдаад байгаа шинэ сонин зvйлс маань бидний хуучны хоцрогдсон гэж орхигдож мартагдах шахсан энэ л гvн ухаанд шингээстэй байдгийг мэргэн оюундаа соёрхон тунгаамуу. Д.Отгон Сайн үйлс дэлгэрэх болтугай.