...........БЯСАЛГАЛ..........

Эрт урьдын цагт найз хоёр худалдаачин байжээ. Ингээд нэгэн удаа тэд худалдаа наймаа хийхээр хамтдаа аян жинд явахаар шийдэж гэнэ. Хоёул тус бүр 500 хөсөг тэрэгтэй бөгөөд нэг замаар нэгэн зэрэг хамт явах нь маш хэцүү гэдэгтэй санал нэгджээ. Нэг нь түрүүлж явах хэрэгтэй болов. Нэг нь “Явах зам маань шинэ байх тул шарууд маань шинэхэн өвс идэж, бид ч үр жимсний хамгийн сайныг нь идэж хүмүүс маань надад баярлах болно. Эцэст нь би маш хямд үнээр бараа худалдаж авах болно.” хэмээн боджээ.

Гэтэл нөгөө худалдаачин нь нөхцөл байдлыг тунгааж үзээд дараа нь явах нь бас давуу талуудтай болохыг олж мэджээ. Тэгээд тэрээр “Найзын маань хөсөг замгүй газараар явах тул бидэнд зам гаргах шаардлагүй болно. Түүний шарууд хуучин өвсийг идэх тул шинээр ургасан ногоог нь миний шарнууд иднэ. Яг үүнтэй адилаар хуучин жимсийг нь тэд идэж, шинэхэн ургасан ногоо жимсийг нь бид иднэ. Бараа таваарын хувьд үнэ нь аль хэдийн тогтчихсон байх тул надад үнэ буулгах гэж цаг үрэх хэрэг гарахгүй.” хэмээн боджээ. Ингээд тэрээр найзыгаа түрүүлж явахыг зөвшөөрчээ. Харин найз нь түүнийг хуурч чадсандаа итгэлтэй байсан тул баяртай нь аргагүй ачаа бараагаа бэлдэж эхэлжээ.

Мэдээж эхэнд нь явсан хулдаачин ихээхэн саад бэршээлүүдтэй тулгарчээ. Ингээд тэд нутгийн хүмүүс нь “Хатмал цөл” гэж нэрлэдэг цөлд хүрч иржээ. Жингийн цуваа явсаар цөлийн дунд хэсэгт хүрэх үед тэдний өөдөөс чиглэн айсуй хэсэг хүмүүстэй таарчээ. Тэдний тэрэгнүүд нь шавар наалдаж, ус дусалсан байх бөгөөд хүмүүс нь гартаа лянхуа болон усан сараана цэцгүүд барьцгаасан байна гэнэ. Тэдний ахлагч нь жинчдэд хандан “Та нар юунд ийм их ус ачиж явна вэ? Ойрхон та нарын замд зөндөө их устай, өчнөөн хоног идэж болох жимстэй баянбүрд байна шүү дээ. Наад уснуудаа асгаж эцэж ядарсан шарнууддаа бага ч болов хөнгөлөөч” хэмээн хэлжээ. Хэдийгээр нутгийн хүмүүс анхааруулж байсан хэдий ч худалдаачин үл ойшоож тэднийг жинхэнэ хүмүүс биш зүсээ хувиргасан чөтгөр гэдгийг анзаарсангүй. Тэдэнд итгэсэн болохоор жинчид тэдний үгэнд орж бүх усаа асгажээ.

Ингээд цааш явсан хэдий ч тэд ямар ч ус, баянбүрдтэй таарсангүй. Тэдний зарим нь чөтгөрүүдэд хууртсан гэдгээ анзаарч мэдээд худалдаачныг зэмлэн буруушааж эхэлжээ. Орой болоход хүмүүс маш ихээр ядарчээ. Шарууд нь усгүй болсоны улмаас тамирдан сульдаж. Ядарч туйлдаснаасаа болоод хүн, мал бүгд газарт үхэдийн унажээ. Шөнө болоход чөтгөрүүд өөрсдийн аймшгийн төрөхөндөө хувиран хүрч ирээд ямар тэнхээ тамиргүй болсон тэднийг идэж орхижээ. Хүн малаас нэг нь ч амьд үлдсэнгүй бөгөөд тэднээс зөвхөн хэсэн яс л үлдэж хоцорчээ.

Хэдэн сарын дараагаар хоёр дахь худалдаачин аяндаа гарчээ. Ингээд тэд өнөөх эзгүй цөлд хүрч ирэхэд худалдаачин хүмүүсээ цуглуулаад “Энэ бол Хатмал цөл гэж нэрлэгддэг газар бөгөөд энэ чөтгөртэй гэж би сонссон. Тийм болохоор бид болгоомжтой байх хэрэгтэй. Өвс,ус нь хортой байж магад тул миний зөвшөөрөлгүйгээр эндэхийн усыг хэрхэвч ууж болохгүй. ” хэмээн санууллаа. Ингээд тэд цааш хөдлөн элсэн цөлрүү орлоо.

Цөлийн тал дунд нь орсон хойно өмнөх худалдаачны адилаар зүсээ хувиргасан чөдгөрүүдтэй таарчээ. Чөдгөрүүд ч тэдэнд ойрхон баянбүрд байгаа тул усаа асгахыг зөвлөжээ. Гэсэн хэдийн ч ухаант худалдаачин тэднийг анзаарч хараад “Хатмал цөл” гэх энэ газар ямар ч баянбүрд байх учиргүй гэж бодов. Мөн үүнээс гадна энэ хүмүүс бүлтгэр улаан нүдтэй бөгөөд тэднийг хүчлэн шаардсан аястай байхыг хараад эд нар лавтайяа чөргөрүүд байх хэмээн сэжиглэжээ. Ингээд худалдаачин “Бид шинэ ус олох хүртлээ хуучин усаа хэзээ ч асгадаггүй” гээд тэднийг тайван орхи гэжээ. Худалдаачны өөрийнх нь хүмүүс эргэлзэж эхэлхийг хараад тэдэнд хандан “Бид ус олох хүртлээ энэ хүмүүст бүү итгэ, эд нар чөтгөр байхаас зайлахгүй. Эдний заасан баянбүрд ч хий хоосон зэрэглээ байх вий. Хатамал цөл гэх энэ газар ус бий гэж урьд нь сонссон уу? Ямар нэгэн борооны үүл харж байна уу?” гэхэд тэд бүгд “Үгүй” гэж хариулахад нь “Хэрэв бид эдэнд итгэж усаа асгавал дараа нь бид уух усгүй болоод цангаж тамирдахад чөдгөрүүд хүрч ирж биднийг хялбархан залгих болно. Тиймээс бид ус олох хүртлээ ганц дуслыг ч болов дэмий бүү үр” гэж захьжээ. Ингээд хөсөг цааш хөдлөн үдэш болоход эхний хөсөгийн сүйрч, чөтгөрт идүүлсэн газар хүрч иржээ. Тэнд зөвхөн хөсөг болон хүн, малын яс л хөглөрч байлаа. Дүүрэн ачаатай тэрэгүүд болон хөглөрөх яснууд нь өмнөх худалдаачных болохыг тэд мэдлээ. Ухаант худалаачин ч хэсэг хүмүүсийг шөнийн турш манаанд гаргажээ.

Өглөө болж тэд ундалж, шарнуудаа ч бас хоолложээ. Өмнөх худалдаачны хөсөгөөс үлдэж хоцорсон үнэт зүйлсийг тэд өөрсдийнх дээрээ нэмжээ. Ингээд тэд аян жиндээ ихээхэн олз омог арвинтай явж эсэн мэнд эргэн ирээд амар сайхан амьдарчээ.

Сургаал: Хуурамч дүр, худал үгэнд үл автах ухаантай байх нь бүхнээс чухал. http://www.mongoliantemple.com/ blog oos oruulaw